یادداشت / شما یادتون نمیاد!

نوید شاهد کردستان: در نیمه دوم سال 1357 درس و مشق در مدارس نیمه تعطیل شد. مدیران و معلمان یا انقلابی شده بودند و یا دیگر اقتدار سابق را نداشتند. دانش آموزان برخی از مدارس نیز به تشویق معلمان و یا تحت تاثیر فضای عمومی جامعه، مدارس را تعطیل کرده و به جمع راهپیمایان انقلابی ملحق می شدند.

در آن روز دانش آموزان و دانشجویان با دستان خالی اقتدار آمریکا را با تسخیر لانه جاسوسی در جهان شکستند و به فرمان امام خمینی (ره) جامه عمل پوشاندند که فرمود: آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.

آری شما یادتون نمیاد!! دانش آموزانی كه هنگام تبعید امام راحل در سال 1342 خردسالانی بیش نبودند، اما 15 سال بعد غیور مردانی در این مرزو بوم شدند كه بر علیه ظلم و بیداد شوریدند.

آنان درس را نه در پشت نیمكت های چوبی كلاس بلکه در سنگر مقاومت آموختند.

در آن روزها گفتگوهای كودكان خردسال نه بر سر بازی ها و بازیچه ها بلكه از ظلم شاه و راهپیمایی ها بود.

دانش آموزان چنان سهمی در این جریان داشتند كه اگر صفحه ایی از اوراق خونین انقلاب به نام آنان رقم نمی خورد، بر زحمات، رشادت ها و تلاش های آنان جفا شده بود.

آن روزها با تمام سختگیریها و بگیر و ببندهای ساواک، دانش آموزان عاشقانه اعلامیه های امام را رونویسی و منتشر می كردند، شبها خطر حكومت نظامی را نادیده می‌گرفتند و با دست خط های ابتدایی و ناپخته دیوارهای شهر را با شعارهای انقلابی می پوشاندند.

چگونه این دانش آموزان در آغازین روزهای زندگی، به این حد از بلوغ فكری رسیدند و خود را به جریان سیل انقلابیون سپرتند، كه لازمه آن شناخت است؟ این را باید در فضای فكری و در منویات و رهنمودهای امام (ره) جست جو کرد.

تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در 13 آبان 1343، 13 آبان 1357 که روز دانش‌آموز نام گرفت و تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 عنوان این سه واقعه تاریخی است که نمی‌توان هیچ یک را از نظر از دیگری برتر دانست چرا 13 آبان فضیلت خود را مدیون این سه واقعه مهم تاریخی در کشور عزیزمان می‌داند به طوریکه هرکدام از این وقایع در دوره وقوع تاثیر گذاری خاص خود را داشته و شرایط را به نحوی تغییر داده‌اند.

تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه

کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولی حقی بود که به اتباع بیگانه داده می‌شد و آنان را از شمول قوانین کشور مصون و مستثنی می‌کرد؛ در واقع در صورت ارتکاب جرم در خاک کشور ما، دولت ایران صلاحیت محاکمه آنها را نداشت.

کاپیتولاسیون در اصل ریشه در استعمار دارد و کشورهای استعمارگر این قانون را به کشورهای ضعیف تحت‌ سلطه تحمیل می‌کردند.

کاپیتولاسیون در ایران طی معاهده نگین ترکمانچای برای اتباع روسیه به رسمیت شناخته شد و پس از آن برخی کشورهای استعمارگر دیگر نیز این امتیاز نامشروع را بعلت ضعف حکومت های قاجاریه کسب کردند، اما کاپیتولاسیون در سال 1306 تحت فشار افکار عمومی و فضای حاکم بر روابط بین‌الملل پس از جنگ اول جهانی لغو گردید.

هنوز 3 دهه از لغو کاپیتولاسیون نگذشته بود که محمد رضا پهلوی آن را مجددا احیا کرد و کابینه اسدالله علم در سیزدهم مهر سال 1342 به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی ‌بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی را به صورت یک لایحه قانونی در هیئت دولت تصویب کرد.

هنگامی که امام (ره) از تصویب لایحه‌ کاپیتولاسیون مطلع گردید بسیار آشفته و ناراحت شد و در روز تولد حضرت فاطمه زهرا (س) درحالی که جمعیت زیادی به خانه و اطراف خانه وی آمده بودند، به رسوایی این اقدام ننگین پرداختند.

سخنرانی آتشینی که امام (ره) درباره کاپیتولاسیون و توطئه آمریکا سر دادند موجب به وحشت افتادن حکومت وقت شد و از این رو حکم دستگیری مجدد امام و تبعید ایشان به ترکیه صادر کردند.

فرازهایی از سخنرانی ایشان چنین بود: « ... دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد، ملت ایران را از سگ‌های آمریکایی پست‌تر پنداشتند.

اگر چنانچه کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، از او بازخواست می‌کنند، اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست می‌کنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام ایران را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد...».

رژیم که در طول دو سالی که امام قیام کرده بود، نتوانست وی با هیچ شیوه‌ای متقاعد کند، تنها یک راه به عنوان گذر از این خروش پیش پای خود می‌دید و آن تبعید امام (ره) بود.

در شب 13 آبان 1343 صدها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حمله‌ور شدند و ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند، سپس با یک هواپیمای نظامی وی را به ترکیه تبعید کردند. این سرآغاز هجرتی بود که ثمره آن پس از 14 سال پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی را به دنبال داشت.

روز دانش‌آموز

در حالی که تب و تاب انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) به روزهای سرنوشت سازی نزدیک می‌شد، مردم در همه جای ایران اعم از زن و مرد، پیر و جوان و ... سعی در ایفا کردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند و در این میان دانش‌آموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند.

صبح روز 13 آبان ماه سال 1357 دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش جهانیان برسانند.

در این روز جوانان پر شور و انقلابی، فوج فوج، خود را به خیابان و دانشگاهها رساندند و همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند.

ساعت 11 صبح وقتی ماموران رژیم پهلوی از تجمع آنان باخبر شدند با اعلام حکومت نظامی ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در میان جمعیت خروشان پرتاب کردند تا با این کار انقلابیون را متفرق کنند اما، اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس می‌کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد الله‌اکبر، لرزه بر اندام ماموران مسلح شاه افکندند.

پس از گذشت دقایقی تیراندازی آغاز ماموران به طرف تجمع انقلابیون آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.

حضرت امام(ره) با صدور پیامی به همین مناسبت فرمودند: «... عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‌ام ... صدای آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم.»

به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانش‌آموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام روز دانش‌آموز نام‌گذاری شده است.

تسخیر لانه جاسوسی

در روزهای آغازین انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران، دانشجویان تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. دانشجویان از دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، پلی‌تکنیک، شهید بهشتی و ... گرد هم آمدند و طی یک راهپیمایی تا سفارت آمریکا از دیوارهای سفارت بالا رفته و علیرغم مقاومت محافظین و آمریکایی‌ها، سفارت را به تصرف کامل درآوردند.

با تسخیر سفارت، آمریکایی‌ها به سرعت مشغول نابود کردن بسیاری از اسناد محرمانه، دخالت‌ها و غارت‌های شدند که در حق ملت ایران انجام داده بودند اما موفق نشدند کلیه اسناد را نابود کنند و بعدها اسنادی که از لانه جاسوسی آمریکا به دست آمده بود چاپ و منتشر شد.

به محض انتشار این اسناد، بسیاری از مردم با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسی تجمع کرده و از حرکت دانشجویان حمایت کردند.

امام خمینی‌(ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول عنوان کرد. از طرفی نیز تسخیر لانه جاسوسی، خشم آمریکایی‌ها را برانگیخت و آنها که ناتوان از درک ملتی استقلال‌طلب و آزادی‌خواه بودند، دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند، از جمله این اقدامات می توان به فشار آوردن به مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و ...، با ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر نام برد.

پس از شکست از این مرحله، به اقدامات جدی‌تری روی آوردند، از جمله قطع کامل روابط سیاسی در 20 مهر 1359- حمله نظامی به ایران و تجاوز به خاک کشورمان که باز هم به شکست مفتضحانه آنها در صحرای طبس انجامید و محاصره اقتصادی و بلوکه کردن دارای‌ها و اموال ایران و... که هیچ‌کدام تاکنون درعزم ملت ایران برای مقابله با ظلم و بی‌عدالتی جهانی و منشا اصلی آن در جهان یعنی استکبار جهانی و آمریکا خللی وارد نکرده است.

و این‌گونه روز 13 آبان برای همیشه در تاریخ ماندگار شد، به همین مناسبت هرساله ملت ایران با برپایی راهپیمایی ۱۳ آبان با هدف تقویت روحیه استکبار ستیزی می‌پردازند و جنایات استکبار جهانی، در راس آن آمریکا و انگلیس را تبیین می کنند که امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا این راهپیمایی تبدیل به تجمع با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی تبدیل شده است.

نویسنده: کمال شهسواری